O CDTI Innovación colabora coas ICTS de astronomía e astrofísica na difusión de proxectos para a industria da ciencia española

As Instalacións Científicas e Técnicas Singulares (ICTS) englobadas na área de astronomía e astrofísica están a disposición da comunidade investigadora para realizar as súas observacións e traballan en rede dentro da Rede de Infraestruturas de Astronomía. Dita rede creouse no ano 2007 co fin de asesorar á Administración Xeral Centro de Excelencia Severo Ochoa do Estado en ICTS en Astronomía e constituír un foro que promova a coordinación entre as mesmas. Por outra banda, o Laboratorio Subterráneo de Canfranc, dedicado á investigación de neutrinos, tamén está encadrado na área de astronomía e astrofísica.

Durante os próximos anos, a rede nacional de ICTS realizará importantes investimentos para a súa actualización, desenvolvemento de instrumentación científica e novos servizos, ofrecendo interesantísimas oportunidades para a industria da ciencia española. Ditas investimentos están recollidas no plan estratéxico das ICTS e están valoradas nuns 300 millóns de euros para o período 2021-2027, con financiamento do Mecanismo de Recuperación e Resiliencia e fondos FEDER. 

Neste artigo resúmense as principais oportunidades nas ICTS astronomía e astrofísica, recollidas con detalle na seguinte ligazón. 

Oportunidades da Rede de Infraestruturas de Astronomía

As ICTS pertencentes á Rede de Infraestrutura de Astronomía (RIA) son o Centro Astronómico Hispano en Andalucía (CAHA), o Gran Telescopio de Canarias (GTC), o Observatorio Astronómico de Javalambre (OAJ), os Observatorios de Canarias (OCAN), o Observatorio de Yebes (OY) e o Instituto de Radioastronomía Milimétrica (IRAM).

Dentro do plan estratéxico de CAHA (2021-2025) destaca a construción e posta en marcha dun novo instrumento no telescopio de 3.5 m chamado TARSIS ademais do desenvolvemento do proxecto MARCOT, un telescopio baseado na integración múltiple de telescopios de apertura menor de 50 cm na mesma cela, pero funcionando como un telescopio de apertura equivalente a un custo unha orde de magnitude menor.

Gran Telescopio de Canarias

O Gran Telescopio de Canarias ten un proxecto de mellora da súa infraestrutura que incluirá a substitución das comportas de ventilación da cúpula, diversas accións de corrección, melloras nos guindastres e axustes mecánicos das guías de apertura e implementación dun sistema de monitorización, ademais da creación dun novo proceso de manexo de segmentos do espello primario e a remodelación dos sistemas de iluminación e eléctrico. De aquí ao final da década prevese desenvolver novos instrumentos, mellorar diversos elementos optomecánicos do telescopio e consolidar a súa transformación dixital, así como incorporar novos sistemas de mantemento, limpeza dos espellos e control da obsolescencia do sistema.

 
Vista interior do Gran Telescopio de Canarias (Crédito: Gran Telescopio de Canarias)

Observatorio Astronómico de Javalambre

O Observatorio Astronómico de Javalambre ten como obxectivo reducir a súa pegada de carbono a través dunha nova planta de enerxía solar na contorna do observatorio, ademais construirase unha nova residencia e instalarase unha planta xeradora de nitróxeno líquido e gas. Tamén se embarcará no desenvolvemento dunha pequena campá sen carga para a preparación in situ dos filamentos necesarios para o aluminizado de espellos. Unha vez avanzados os cartografiados J-PLUS e J-PAS, iniciarán un proxecto a longo prazo de desenvolvemento de instrumentación de segunda xeración para JAST80 e JST250.

Canto aos Observatorios de Canarias, destacan as oportunidades dos proxectos: Cherenkov Telescope Array, European Solar Telescope, New Robotic Telescope que ofrecerán múltiples oportunidades que van desde obra civil e deseño e instalación de cúpulas, ata subministración de equipamento e electrónica. Doutra banda, o Small Exo Life Finder ten prevista un investimento en electromecánica e sistemas de control, o experimento QUIXOTE na construción dun criostato con prestacións para traballar no alto baleiro e temperaturas por baixo dos 300mK e ATLAS na adquisición e instalación 4 módulos.

Observatorio de Yebes

Pola súa banda, o Observatorio de Yebes, ten previsto levar a cabo un estudo dos gradientes térmicos no radiotelescopio de 40 m e acometer accións para reducilos. Ademais, traballarase conxuntamente coa industria en mellorar a protección dos paneis reflectores e construír dous receptores radioastronómicos heterodinos criogénicos (de 230 Ghz e de 4-40 Ghz).
 
Radiotelescopio de 40 m del Observatorio de Yebes (Crédito: Instituto Geográfico Nacional)

Instituto de Radioastronomía Milimétrica

Finalmente, o IRAM está a executar o seu plan estratéxico de mellora das instalacións: sistema de posicionamento, mellora da superficie do espello principal e adquisición de receptores de 1.3 mm e 3 mm. Hai tamén planeadas múltiples actuacións entre as que se atopa a instalación dun novo sub-eflector, actualización das cámaras de continuo NIKA2 e melloras de software.

Novos proxectos liderados polo Laboratorio Subterráneo de Canfranc

O Laboratorio Subterráneo de Canfranc  atópase actualmente liderando a participación española no deseño e construción do Hyper-Kamiokande (HKK), un proxecto internacional que persegue construír un detector de neutrinos de terceira xeración cun volume de máis de 250 metros cúbicos. Os grupos de investigación españois participantes no HKK fornecerán elementos críticos do mesmo como as cápsulas de protección da foto-multiplicadores do detector interno, o sistema de compensación geo-magnética ou o sistema de provisión de aire libre de radon en toda a infraestrutura subterránea. Para o LSC, o HKK supón oportunidades a curto prazo en produción e mecanización de aceiro para cubertas protectoras anti-implosión, enxeñaría de obra civil e infraestruturas e sistemas eléctricos e electrónicos.

 
Recreación do Hyper-Kamiokande (Crédito: Universidade de Tokyo)

Por outra banda, este ano dará comezo a fase de deseño de NEXT-HD que requirirá da fabricación dun tanque de gas Xenon a alta presión, extracción de luz por fibra e un sistema de separación industrial de gases nobres.

O CDTI e a industria da ciencia

O Goberno de España, a través do Ministerio de Ciencia, Innovación e Universidades, xestiona e promove a participación española nas principais Grandes Instalacións Científicas. Ademais, este Ministerio encomendou ao CDTI Innovación o labor de maximizar o retorno tecnolóxico e industrial derivado da contribución española ás Grandes Instalacións Científicas (GICs) e promover que os contratos executados nestas infraestruturas sexan da maior relevancia e excelencia técnica posible.

Nas infraestruturas máis relevantes, o CDTI Innovación foi designado como ILO (Industrial Liaison Officer) ou punto de contacto entre a organización internacional e as empresas españolas interesadas en participar en licitacións. Desde o CDTI difúndense as licitacións que ofrecen estas institucións, organízanse eventos temáticos, axúdase na formación de consorcios, se asesora ás compañías na presentación de ofertas e faise un seguimento dos contratos adxudicados ás entidades nacionais.

Por outra banda, o CDTI Innovación colabora co Ministerio de Ciencia, Innovación e Universidades no fomento da colaboración entre a industria da ciencia e as ICTS, promovendo o desenvolvemento da industria como subministrador, o uso das infraestruturas por parte da industria e a transferencia de tecnoloxía.

Para dar visibilidade á industria nacional, o CDTI edita, periodicamente, un catálogo das capacidades industriais para as Grandes Instalacións Científicas que, na súa última edición de 2022, recolle as capacidades de máis de 100 empresas españolas moi experimentadas en ofrecer subministracións nos campos da física de partículas, fusión e astronomía.

CDTI Innovación

O CDTI Innovación é a Axencia de Financiamento da Innovación do Ministerio de Ciencia, Innovación e Universidades que promove a innovación e o desenvolvemento tecnolóxico das empresas españolas, canalizando as solicitudes de financiamento e apoio aos proxectos de I+D+i de entidades españolas nos ámbitos estatal e internacional. Contribuímos á mellora do nivel tecnolóxico das empresas españolas e impulsamos e, cunha rede internacional con cobertura de 51 países, acompañamos a participación española en programas internacionais de cooperación tecnolóxica e a transferencia internacional da súa tecnoloxía empresarial. O CDTI tamén apoia a creación e consolidación de empresas de base tecnolóxica en España.
 
O Centro para o Desenvolvemento Tecnolóxico e a Innovación, E.P.E. (CDTI) é unha entidade pública dependente do Ministerio de Ciencia, Innovación e Universidades.

Máis información:

Oficina de Prensa
prensa@cdti.es
91-581.55.00

En Internet
Sitio web: www.cdti.es
En Linkedin: https://www.linkedin.com/company/29815
En X: https://twitter.com/CDTI_innovacion
En Youtube: https://www.youtube.com/user/cdtioficial